INCIPIT EPISTOLUM SISEBUTO REGIS GOTORUM
MISSA AD ISIDORUM DE LIBRO ROTARUM
Tu forte in luca lentus vaga carmina gignis argutosque inter lati
ces et musica flabra pyerio (...) liquidam perfundis nectare
mentem. At nos congeries obnubit turbida rerum ferratique
premunt milleno milite curae, legifereque crepunt latrant fora cla
sica turbant. Et trans ocianum ferimus porro usque nivossus
cum teneat vasco nec parcat cantaber orrens, En quibus indicas
ut crinem frondea foebi, succingant hedereve comas augustius umbrent
en quos flammantem iubeas volitare per aethram, quin magis pernicius aquilam
sus pigra volantem, precurrit. Volucremque pigens testudo molossum, quam
nos rorifluam sectemur carmine lunam, sed tamen incurvus per pondera
terrea nitens, dicam cur fesso libescat circulus orbe, porporeumque iubar
nivei cur tabeat oris, Non illam ut populi credunt nigrantibus antris, In
fernas ululans mulier predira sub umbras, Detrachit altivago speculo nec
carmine victa, vel rore stigias mortales transit in undas, Vincibilemque
petit clangorem quippe per aetram, qua sitimus limis dispexit turbida puris,
Inviolata meat sed vasto corpore tellus, quae medium tenet immo polum dum
culmina fratris, disserit umbriferis motius, dum sidera cassu. pallescit terrae
umbra rotae dum transeat axem aggerei velox cumulo speculoque rossanti, frater
nas reparat per caelum libera flammas. Sed quia mira putas circum vis maxima
solis, maior bis novies clueat quam terreus orbis, non circumcingat terrestris lumine
metas. Sume ratum rationis opus namque aspice foebum. quam sublimis eat con
vexa per aurea mundi. quamque humilem terram conlusterat cursibus altis. hic ingens
utcumque libet cum desuper ignis. Sparserit oblico vel cum radiaverit axe, In terram radiis
franguntur caetera solis. lumina qua maior iaculis radientibus exiit, Nil patiente
globo tendunt per inania vasta, donec piramidis pergat victa umbra cacumen, Per quam
cum foebe gilidos agit uda iugalis, Infima vicinis nonnumquam decolor umbris, fratre ca
ret vacuoque exsanguis defecit ore. Cur autem sola spoliatur lumine luna. lux aliena
fovet per quam cum pars maxima metae invidet. Expectat radios male cerula fratris.
At chorus astrorum reliquis non tangitur umbris, proprium cunctis iubar est nec sole
rubescunt. porro ultra solem rapitur cum vertice caeli cur iam semenstruo non semper
palleat orbe. Inflexi prestant oblico tramite cursus. Namque vagans errore rato cum
devia tortus. Cum legit anfractus metam sol eminus exit. Intorquetque peplum
noctis, radiatque sororem. haec eadem ratio est subitis ubi frangitur umbris.
Angusti solis rutulum iubar indiga lucis. quando inter terram et solem rota

(Sehr fraglich: (...) (Z. 4), antris (Z. 14), vasta (Z. 27), agit uda (Z. 28) [eher: gilidosa et uda], subitis (Z. 35).)

corporis alti luna meat fratrem rectis obiectibus arguens,
Domino et filio sisebuto issidorus dum inteprestante ingenio facundiaque
Acuario flore litterarum non nesciam inpedis ac non amplius cu
ram et quedam ex rerum natura vel causis a me tibi flagitis suffraganda ego
autem satis facere studio animoque de cursa priorum munimenta non demoror expe
diens aliqua ex parte racionem dierum ac mensium anni quoque meas et temporum
vicessitudines naturam et iam aelimentorum astrorum tempestatum scilicet signa atque
ventorum necnon et terre positionem alternosque maris aestus quae omnia secundum
quoda veteribus viris ac maxime sicut in libris catolicorum virorum scripta sunt
preferentes brevita bella notamus, Neque enim earum rerum noscere naturam super
sticiose scientis sed tantum sana subriaque doctrina confiderent quin immo
si ab investigacione veri modi somnibus proculabessent nequa quam rex ille
sapiens diceret. Ipse mihi dedit horum scientiam veram que sunt ut sciam dispo
sitionem caeli et virtutes aelimentorum conversionum motationes et divisionem
temporum annorum cursus stellarum dispositiones qua propter incipientes a
die cuius pene prima pro creacio in ordine rerum visibilium extetit dehinc
cetera quibus opida riquordam gentiles vel ecclesiasticos viros novimus per re
quamur eorum in quibusdam causis et sensus et verba ponentes ut ipsorum au
toritas dictorum fidem efficiat. INCIPIUNT CAPITULA

I DE DIEBUS, Dies est solis orientis presencia quousque ad occasum perve
niat, dies gemine appellari solet proprie solis ex ortu donec rursus oriatur
abusive solis ortu usquequo veniat ad occasum, Spatia diei duo sunt interdianum et

nocturnum. et est dies horarum xxiiii spacium horarum xii. partes abusive
diei tres sunt mane meridies. et suprema. Initia diei. Alii a solis ortu putant. alii
ab occasu. Alii a media nocte. Nam chaldei a sole exortu diei initium faciunt to
tum. Id spacium unum diem appellantis. Aegyptii autem ex initio noctis sequentis
diei originem tradunt. Romani autem a media noctis oriri diem volunt et in medi
um noctis finiri. Dies in principio operum dei a lumine habebat exordium ad sig
nificandum. hominis lapsum. Nunc autem a tenebris ad lucem ut non dies obs
curaretur in noctem sed nox luciscat in diem sicut scriptum est de tenebris lucem cla
riscere quia a delectorum tenebris liberatus homo ad lucem fidei. sciencia qua perve
nit. Profetice autem dies scientiam divine legis significat. Nox vero ignoratie cecita
tem secundum more prophete qui dicit. Noctem ad similavi matrem tuam. factus est po
pulus meus tamquam non habens scientiam significat. Item nonumquam dies prospe
ritatem significant seculi. Nox vero adversitatem fasti dies sunt in quibus ius fatur
id est dicitur ut nefasti quibus non dicitur. Feriati dies in quibus res divina sancte fit et abstinere
homines a litibus oportit. Profesti festis contrarii id est sine religione. Festi tantundem
otii et religiones sunt atrii dies sunt qui et communes vocantur. Sideralis in quibus sidera
moventur et hominis a navigationibus excluduntur iusti continui triginta. Pre
liantes quibus fas est hostes in bello lasciscere de quibus liba testatur regum dicens.
eo tempore quo solent reges ad bella procedere. Intercallares dies sunt v qui iuxta.
aegyptios(?) super sunt xii mensibus et incipiunt a nono kalendas septembris et v kalendarum memorata
rum finiuntur. Dies epactorum sunt xi qui per singulos annos ad cursum lunarem
adcrescunt. Nam dum in annum xii lune cccLiiii dies habent remanent. ad cur
sum anni solaris dies xi quos aepacta aegyptii vocaverunt proeo quod ad invenien
dam lunam per totum annum adiciatur. Solisticiales dies sunt in quibus sol stat
crescente spacia dierum vel notium. Aequinoctiales dies sunt in quibus dies et nox
aequalibus horarum spaciis revoluuntur II DE NOCTE Nox est solis absen
tia quamquam diu ab occasum rursus ad exordium recurrant. Noctem autem
fieri umbra terrarum quam datam ad quietem corporis credimus non ad alicu
ius operis officio. Duobus autem modis nox in scripturis accipitur Id est aut tribu
lacio persecutionis aut obscuritas ceci cordis. Nox autem adnocendum dicta.
quod oculis noceat. noctes partes sunt vii vesperum(?) crepuscolum conticinium
intempestum(?) gallicinium matutinum diluculum. Crepuscolum dicitur. id est
creperum quod dubium dicimus hoc est inter lucem et tenebras. Vesperum orien
tem istille cui hoc est nomen conticinium quando omnes silent. Conticere enim si
lere est. Intempesta id est inportuna quando agi nihil potest et omnia quieta sunt
Gallicinium autem dictum est propter gallus lucis prenuncius. Crepuscolum
matutinum inter ascensum noctis et diei adventum III DE EBDOMADA
Ebdomada aput grecos et romanos vii dierum cursu peragitur. Apud hebreos

autem vii anni sunt. Declarat hoc danihel de Lxx ebdomadis. ebdomada autem
vii feriis constat. Feria quoque a fando dicta quasi fari eo quod in creatione
mundi dixit fiat item quia dies sabbati ab initio feriatur habetur inde dies
solis prima feria nuncupatur quia primus est a feria. item lunis proinde secun
da feria quia secundus est a feria id est sabatto qui est feriatus sic et ceteri dies tali
ex numero sumpserunt vocabula. Aput romanus autem liii(?) dies a plenitis id est
erraticis stellis nomina acciperunt. Primum enim diem a sole vocatum (?) qui prin
ceps est omnium siderum sicut et idem dies. Caput est cunctorum dierum secundum
a luna quem solis et splendorem et magnitudine proxima est et ex eo mutuat lumen,
Tertium ab stilla martis que vesper vocatur. Quartum ab stilla mercorii quam
quidam candidum circulum dicunt. Quintum ab stilla iovis quam feton dicunt,
Sextum a veneris stilla quam luciferum asserunt que inter omnia sidera plus
lucis habet, Septimum ab stilla saturni qua sexto caelo locata xxx annis fertur
explere cursum suum. Proinde gentiles autem ex his vii stillis nomina dierum de
derunt eo quod pro eosdem aliquid sibi effici aestimarent dicentes habere ex sol spiritum
ex luna corpus ex mercurio lingua et sapientiam ex venere voluptuosam ex mar
te fervorem ex iovem temperantem ex saturno tarditatem. tales quippe
extetit gentilium stultitia qui sibi fincxerunt tam ridiculosa figmenta, IIII
DE MENSIBUS Mensis est luminis lunaris circuitur ac redintegratio sibi no
vam cuius figura plerumque cuius ut vitae cursus intellegitur que suis incremen
tis qua mensis peragitur ac diminutionibus certissimis terminatur, Mensis
autem antiqui difinierunt quamdiu luna sodiacum circulum peragitur. Anti
qui autem gentilis mensibus nomina quedam ex diis suis quedam vero ex nume
ro inposuerunt. Incipientes a martio quia ex ipso anni ex surgentes ordinem
servaverunt. Hunc autem martium propter honorem romuli sic appelave
runt quia eum martis filium esse crediderunt. Aprilem vero nullum deorum
suorum nomine sed de re propria quasi aprilem nominaverunt eo quod
tunc plurimum germines apperiantur florem. Inde mensem maium promaiem
mercurii matrem quam deam sibi propter maiores. Deinde iunium a iunone quam
sororem vel coniugem iovis fuisse testantur. Alii autem sicut maium pro maioribus
ita pro iunioribus iunium vocare dixerunt. Item iulium a iulio cessare. Agusto
ab octaviano agusto vocaverunt. Nam prius iulius quintiles et agustos sextiles
vocabantur. Sed eorum nomina a cesaribus iulio sive agusto sunt nomi
nata. Item september eo quod septimus sid a martio qui est principium viri
simili quoque ordine octuber et novenber et december ex numero imbrium
atque veris acciperunt vucabulo. Porro ianuarium ex nomine ianu vocave
runt sed specialiter ianuarius appelatur eo quod ianua sid anni atque prin
cipium Februarium autem a febroarus scaris luprocorum appellaverunt

Itaque antiquos latinos x mensibus cursus anni compotabatur Sed ianuarium
romani febrourium numa pompillios addedit atque xii mensibus annum distinxe
rant. Plerique autem adserunt cingum sabinorum regem prius annum in mensibus
dividisse id kalendasque inter calares dies instituisse. In codicibus autem sanctarum scrip
turarum xii menses fuisse anni etiam ante diluvium ostenduntur. Sic enim legi
tur aque autem minuebantur usque ad xi mensem xi autem mensem prima die
mensis apparuerunt capita montium sic enim ia tunc denurabantur menses
sicut et nunc sed non quos kalendae sed quos luna cepta et finita concludet. kalendas autem
ad colendas dictas. apud antiquos enim semper mensuum principia coleban
tur. Idus quoque dicti a diebus et nonas a nundinis. Menses autem omnes aput
latinos ex kalendis sumunt principium aput hebreos ex lune nascentis recursu. Aput
aegyptios autem principia mensuum ante kalendas iiii aut v dies pronunciantur iux
ta quod formula subiecta declarat

Dehinc reverteris ad quartum kalendas septembris talique rationem conplentur diebus
ccclx xii mensuum aegyptiorum quinque dies supersunt quos aepagaminas vel inter
calares sive additos vocaverunt de quibus superius memoratum est V DE CONCORDIA
MENSUUM Ianuarius autem cum decembrio in horarum mensuum concor
dant febrourius cum november spacium equalem consumat. martius
consentit octuber apriles equa septembrio maius respondid agusto Iunius con pars est
iulio VI DE ANNIS Annus est circulos solis ac reditus per doudecima posuite(?) huius
sicut per esaiam dicit predicare annum domini adeptabilem quoniam non ille quo dominus predi

cavit solus fuit acceptabilis sed hoc totium tempus iuxta quod ait apostolus. ecce
nunc acceptabilem finem denique huius anni diem diem iudicii adiunxit dicens
predicare annum domini et diem retributionis, Annum autem quasi anum dici qui
dam putant id est circulum unde et anuli dicti sunt diminutive principi
um annum. Alii autem ab roma putant putant ut romani populi. Alii ab
ae quinoctium vero ut hebrei. Alii solisticium ut greci. Alii ab autumno ut aegyptii
Annum autem sapientes huius mundi partem civilem, partem naturalem
partem magnum esse putaverunt. Civilis annus est qui in huius astri recur
su pro menses xii terminatur. Annus naturalis est cum se soli luna subponitur tu
inter orbem solis et oculis nostris media facta tenebris totius orbis efficiat quod di
cit eclipsis cuius racio diutius obscura fuit sed a melisio quodam filosopho exposita
est, Annus magnus dicitur quando omnia sidera certis temporibus numerisque
conpletis ad locum suum vel ordinem revertuntur quem annum antiqui unde
de vicensimum annum finire vel adimplere dixerunt. Superstitialis annus est
cum sole expleto pro omnia signa circuitu in id unde principium cursus sui sumpsit
Recurrit ipse et solaris annus vel civiles qui diebus et ccclxv peragitur. Annus lu
naris cummunis est id est qui pro xii lunares mensis decurrit id est diebus cccliii. Annus
ebbolismus est qui lunas xiii et dies ccclxxxiiii habere monstratur in quo anno longi
us dies pasche protenditur. Annus bisextiles est in quo unius diei per quadriennium
ex quadrantes racionem summam collegitur. Annus iubileus est remissionis
qui septenis annorum ebdomatibus id est xlviii annis texitur in quo iuxta
legem clangebantur tube et ad omnes revertebatur antiqua possessio, Olimpias
enim est aput grecos annis iiii ab olimpio agone qui venit transactis annis iiii in cu
ius finem sortitur agonis tempus propter quatrienni cursum solis et propter quod
singulis annis trium horarum consumptione in quadriennium dies unus con
pleatur. Hoc tempore mittebant circum civitates admonituri ut non solum
mundique sed etia ab omni genere omnique aetate et sexu convenetur,
Lustrum quinquenii tempus est apud romanus dictum autem quia census
per quinquennium in re publica agebatur. Deinde post proactum censum
sacrificio facto urbs roma lustrabatur. Indictionis romani invenerunt
quae per singulos annos usque ad quintum decimum venientes rursus ad primi anni
principium revoluuntur. era quoque cesaris agusto tempore posita est,
dicta autem era ex quo omnis orbis aes reddere professa est rei publice.
era a die kalendarum ianuariarum adcrescit Bissextus autem
a sexto nonas martias usque ad diem pridie kalendarum ianuariis
in lunae cursu adponitur. Annus aegyptiorum sine bissexto habet initium
iiii kalendarum septembris cum bisexto autem a iii kalendarum suprascriptarum
VII DE TEMPORIBUS ; Sic ait sanctus ambrosius tempora sunt

vices mutacionum in quibus sol certa cursu sui demensione anni orbem incon
fusa varietate distinguit. Tempora autem a motum siderunt sunt,
unde et deus cum haec instituerit dixit et sint in signa et tempora et in dies et
annos id est in aliquo mutabili motu cuius aliud posterius preterivit
eo quod simul ese non possint. Tempus uixta hebreos integer annus est,
Secundum illud in danielo. Tempus et tempora et dimidium tempus, per tempus
annum significans per tempora duos per dimidium menses sex
Iuxta latinos autem unius anni quattuor tempora adscribuntur,
hiemis verni statis atque autumni, Hiemps est cum sol meridianis par
tibus inmoratur. Tunc enim sol longius abest terraque regiscit gelu atque
stringitur et pro lixiora sunt spacia noctis quam diei, Hinc causa ori
tur ut hibernis fletibus nimia vis nivium pluviarumque fundatur,
Ver est cum sol ex meridianis decedens partibus super terram redit
et noctis ac diei exaequat tempora et temperiem aeris educens
atque fovens omnia repetendus cogit in partus ut terra germinet aut
resoluta sulcis semina reviviscant atque omnium generum quae in ter
ris vel aquis sunt annsivis (?) fetibus successio propagetur. Estas est cum sol
in septentrionem se subregit et spacia diurna producit Noctis vero artat
et astringit. Itaque quo magis usu assiduo aere huic copolatur atque
miscetur eo amplius aerem ipsum vaporat et humore exsiccato terra
fetiscit in pulvarem et aduliscere facit semina et tamquam sucus vu (?)
ridis maturiscere cogit poma silvarum tunc quia sol aestivis flagrat, (?)
ardoribus minores umbres facit in meridianum quoniam ex alto hunc in lu
nat locum. Autumnus est dum rursus sol a summo caeli discendens in
fringit aestuum magnitudinem et paulisper relaxato ac reposito ca
lore prestat temperiem sequenti tempestate ventorum et turbine
procellarum et vi fluminum tonitruorumque sonantium, quoniam
certis distintionibus vicissitudinis temporum iuxta priorum difi
nitiones perstrinximus; Nunc qualiter eadem tempora natu
ralibus circulis sibi invicem conligantur expediamus, Ver quip
pe constat ex humore et igne aestas ex igne et siccitate. Autumnus
ex siccitate et frigore. Hienps ex frigore et humore. Unde et iam
sunt tempora a communionis temperamento dicta cuius commu
nionis haec est figura

quorum temporum hec sunt principia. vernus exoritur viii kl. martias per
manens diebus lxli aestas oritur viiii kl. iunias diebus lxl autumnus principium x
kl. septembris diebus lxliii. hiemps hichoat vii kl. decembris diebus lxl
unde fiunt anni vertentis dies ccclxv haec itaque secundum naturalem
temporum differentiam ceterum iuxta allegoriam, Hiemps temporalis
intellegitur tribulacio quando tempestes et turbines seculi incumbunt,
aestas est fidei persequtio quando doctrina perfidiae ariditatem siccatur. Ver
autem novitas est fidei sive pax quando post hiemis tribulacione tranquillitas
ecclesiae reditur quando menses novorum id est pascha agni celebratur
quando terra floribus id est ecclesia sanctorum coetibus decoratur,
Item recapitulacio superscriptorum, Annus itaque ambitu solis
et mensuum explicatur, tempora mutationum vicibus evoluun
tur, Mensis lunae incremento senioque conficitur, Ebdomata sep
timario dierum numero terminatur, Dies et nox recurrentium
luminum ac tenebrarum alternis vicibus reparantur, Hora moti
bus quibusdam et momentis expletur, VIII
DE SOLESTICIO ET AEQUINOCTIO Solisticia duo sunt
primum vernale viii kl. ianuarias quo sol stat et crescunt dies alterum aestivum
viii kl. iulias quo sol stat et crescunt noctes, His contraria duo aequinoc
tia sunt, Unum vernale viii kl. aprilis ex quo dies crescunt alterum
autumnale viii kl. octuber quo dies minuuntur. Solisticium autem

dicitur quasi solis stacio aequinoctium vero quod tunc dies et nox in ae
quitatem horarum duodenarium revertantur quo equalis spaciis suis. Solis
ticium estivum ideo lampadas dicitur eo quod cotidie lampas solis claritate maio
rem accipiat caloremque nimium advenientis aestatis infundat VIIII
DE MUNDO Mundus est universitas omnis quae constat ex celo et terra.
de quo paulus apostolus dicit. Preterit enim figura huius mundi. secundum
misticum autem sensum homo significatur. Quia sicut ille ex quattuor concretus est elimen
tis. Ita et iste ex quattuor constat humoribus uno temperamento conmixtis.
Unde et vetereshominem in commune fabrice mundi constituerunt. Siquidem
greci mundus cosmos homo autem micros cosmos id est minor. Mundus est appel
tus. Licet et pro mundum nonnumquam scriptura peccatores insinuat. De quibus dictum est
et mundus eum non cognovit. Formacio mundi ita demonstratur Nam quem
admodum erigitur mundus in septentrionalem plagam ita declinatur in aus
tralem, Caput autem et quasi facies orientalis regio ultima pars septentrio
nales Nam partes eius quattuor sunt, Prima pars mundi est orienta
lis, Secunda meridiana tercia occidens, Ultima vero adque extre
ma septentrionalem de qua virgilius sic ait. Quam circum extre
me dextra levaque trahuntur caerule et glacie concrete luca
nus sic mundi pars ima iacet quam zona nivalis perpetue quod
premunt hiemis X DE QUINQUE CIRCULIS MUNDI
In definitione autem mundi circulos aiunt philosofi quinque quos
greci pallelois id est zonas vocant in quibus dividitur orbis terrae
Has virgilius in georgicis ostendit dicens quinque tenent caelum
zonae sed fingamus eos in modum dextere nostrae ut polix sit circulus
articus frigore inhabitabilis, Secundus circulus terrenus tempe
ratus habitabilis, Medius circulus hesemerindus torridus inha
bitabilis. Quartus circulus exemerinus temperatus habitabilis
Minimus circulus antarticus frigidus inhabitabilis. Horum
primus septentrionalis est secundus solisticialis, Tertius
aequinoctialis quartus hiemalis. Quintus Australis de quibus
varro ita dicit ad quinque aetherius zonis accingitur orbis hac
vastant imas hiemas mediamque calores sic terre extremas in
ter mediaque coluntur quam solis valido numquam ut auferat
ignem quorum circuli divisionis talis distinguitur figura

Ceterum sanctus ambrosius hec eadem elimenta per qualitatis quibus sibi invicem qua
dam nature communione miscuntur ita his verbis distinguit: terra inquid
arida et frigida est frigide aque Aqua frigida atque humida, humida aeri Aer calidus est et humi
dus calido igni Ignis calidus atque siccus. (.... haride) Per has enim iugabiles qualitates sic sibi
singula conmiscuntur. Terra enim cum sit arida coniungitur aque per
cognicionem qualitatis frigide. Rursus aqua aeri per humorem quia humidus
est aer Aqua vero quasi quibusdam brachiis frigoris atque humoris Alterum terra
altero aeri videtur conplecti frigido quidem terra aeri humido ipse quoque
aer medius inter duo conpugnantia. Pro naturam hoc est Inter aquam
et ignem utrumque illo elimento sibi conciliet. Quia aquis humo
re et ignis calore coniunguntur: Ignis quoque cum sit calidus et sic
cus calore aeri adnectitur: Siccitatem autem in communem
terre sociatur atque ita sibi pro hunc circuitum quasi pro quendam
chorum concordi societate convenitur. Unde et greci oena (?),
dicuntur quae latinae elimenta vocantur eo quod si
bi conveniunt et concinant quorum distinctam communione
subiecti circuli figura declarat.

Fol. 131r:

550 770 2400 Pixel

550 770 2400 Pixel

770 Pixel

Edition cap. 11 Übersetzung (F) cap. 11; (D) cap. 11.

XII DE CAELO Caelum spiritaliter ecclesia est quae in huius vitae nocte
sanctorum virtutibus quasi claritate siderum fulgit: pluraliter Au
tem caeli nomine sancti omnes vel angeli intelleguntur. Si quidem caelos
etiam prophetas et apostolos accipere debemus. De quibus scriptum
est: Caeli enarrant gloriam dei utique qui ipse adventum et mortem
Ipse quoque resurrectionem christi vel gloriam mundo adnuntiaverunt
De caeli autem nomine sanctus ambrosius sic dicit in libris quos scripsit de
creacione mundi. Caelum greco vocabulo uranus dicitur. Apud lati
nos autem propterea. caelum appelatur quia inpressa stillarum
lumina velut signa habens tamquam celatum dicitur.
Sicut argentum quod signis eminentibus refulgens caelatum voca
tur huius enim esse subtilem naturam etiam scriptura demons
trat dicens quod firmaverit caelum velut fumum. Partes autem
eius cous axis cardines convexa poli hiemisferia. cous est quod
caelum contenetur. Unde ennius vix solum conplere com ter
roribus caeli axis linea recta que pro mediam philam sphere
tendit climma cardo vel pars caeli ut climma. orientalis climma
meridiana cardinis extreme axis partis sunt convexa extrema
caeli poli ex caelestibus ciclis culmina quibus maxime sphera nititur quorum
alter ad aquilonem expectans boreus alter terrae oppositus austronicius dic
tus est caelum autem ab oriente ab occidentem semel in die et nocte verti sapientes